آموزش کامل اینکوترمز (Incoterms 2020)

اینکوترمز (Incoterms) یا «اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی» مجموعه‌ای از قواعد است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تدوین شده تا در معاملات بین‌المللی، مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها بین خریدار و فروشنده به‌طور روشن مشخص شود. اینکوترمز از سوءتفاهم‌ها جلوگیری کرده و نقطه انتقال ریسک را تعیین می‌کند.

هدف استفاده از اینکوترمز

• تعیین مسئولیت‌ها در حمل، بیمه و ترخیص کالا
• مشخص کردن نقطه انتقال ریسک
• کاهش اختلافات قراردادی در معاملات بین‌المللی
• تسهیل تنظیم قراردادهای تجاری

دسته‌بندی کلی شرایط (Incoterms 2020)

اینکوترمز 2020 دو دسته کلی دارد:

• قابل استفاده برای هر نوع حمل‌ونقل: EXW, FCA, CPT, CIP, DAP, DPU, DDP
• مشخص برای حمل دریایی و آبی: FAS, FOB, CFR, CIF

توضیح مفصل شرایط پرکاربرد

EXW — Ex Works (تحویل در محل فروشنده)

فروشنده کالا را در محل خود (کارخانه/انبار) در دسترس قرار می‌دهد. از آن لحظه، تمام هزینه‌ها و ریسک‌ها بر عهده خریدار است. مناسب فروشنده؛ نیازمند توانایی خریدار در انجام حمل و ترخیص است.

FCA — Free Carrier (تحویل به حمل‌کننده)

فروشنده کالا را به حمل‌کننده‌ای که خریدار تعیین کرده، تحویل می‌دهد. از لحظه تحویل به حمل‌کننده ریسک منتقل می‌شود. کاربردی و منعطف برای حمل‌های چندوجهی.

FOB — Free On Board (تحویل روی عرشه کشتی)

فروشنده کالا را پس از بارگیری روی عرشه کشتی در بندر مبدأ تحویل می‌دهد. ریسک از زمان عبور کالا از نرده کشتی به خریدار منتقل می‌شود. مخصوص حمل دریایی.

CFR — Cost and Freight (بهای کالا و کرایه)

فروشنده هزینه حمل تا بندر مقصد را می‌پردازد اما ریسک از زمان تحویل روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود.

CIF — Cost, Insurance & Freight (بها، بیمه و کرایه)

مشابه CFR اما فروشنده علاوه بر کرایه، بیمه‌ی حداقلی کالا را نیز تأمین می‌کند.

CPT — Carriage Paid To (حمل پرداخت شده تا مقصد)

فروشنده هزینه حمل تا نقطه توافق‌شده را می‌پردازد، اما ریسک از زمان تحویل کالا به حمل‌کننده به خریدار منتقل می‌شود.

CIP — Carriage and Insurance Paid To (حمل و بیمه تا مقصد)

مانند CPT است اما فروشنده بیمه‌ای با پوشش مقرون‌به‌صرفه‌تر (یا مطابق قرارداد) برای کالا تأمین می‌کند.

DAP — Delivered At Place (تحویل در محل)

فروشنده کالا را در مقصد مورد توافق آماده تخلیه تحویل می‌دهد. هزینه‌ها و ریسک تا آن نقطه بر عهده فروشنده است؛ اما ترخیص و پرداخت حقوق گمرکی معمولاً بر عهده خریدار است مگر توافق دیگری شود.

DPU — Delivered at Place Unloaded (تحویل در محل تخلیه)

فروشنده کالا را در مقصد تخلیه و تحویل می‌دهد. این شرط (جایگزین DAT در نسخه‌های قبلی) نشان‌دهنده این است که فروشنده مسئول تخلیه نیز هست.

DDP — Delivered Duty Paid (تحویل پرداخت حقوق و عوارض)

فروشنده تمامی هزینه‌ها و مسئولیت‌ها تا تحویل کالا در محل خریدار از جمله پرداخت حقوق ورودی و ترخیص را بر عهده دارد. بیشترین مسئولیت برای فروشنده و ساده‌ترین گزینه برای خریدار.

جدول مقایسه‌ای سریع (خلاصه)

نکات کاربردی و توصیه‌ها

• در قراردادها حتماً نسخه و سال اینکوترمز را ذکر کنید (مثلاً Incoterms 2020).
• برای حمل‌های چندمرحله‌ای یا پروژه‌ای پیچیده، با کارشناس حمل‌ونقل مشورت کنید.
• اگر نیاز به بیمه کامل‌تری دارید، در بند قرارداد مشخص کنید چه نوع پوششی و با چه میزان پوشش باید تهیه شود.
• در معاملات با سابقه کم یا بازارهای جدید، انتخاب شرایطی که ریسک کمتری برای طرف ضعیف‌تر ایجاد کند توصیه می‌شود.

جمع‌بندی

اینکوترمز ابزار استاندارد و ضروری تجارت بین‌الملل است که باعث شفافیت در تقسیم هزینه‌ها و ریسک‌ها بین خریدار و فروشنده می‌شود. انتخاب صحیح اینکوترمز می‌تواند صرفه‌جویی مالی و کاهش ریسک قانونی فراهم کند.