گواهی مبدا
Certificate Of Origin
گواهی مبدا سندی است که در فرآیند واردات و صادرات اصالت و کشور مبدأ یک کالا را تأیید میکند. در این محتوا قصد بر این است که چیستی این سند و محتویات آن شرح داده شود. همچنین نمونه گواهی مبدا در این محتوا آورده شده تا با صورت عینی آن مواجهه داشته باشید. در پایان به سوالات متداول در مورد این سند پاسخ داده شده است.
گواهی مبدا در واردات و صادرات چیست؟
گواهی مبدا که به عنوان Certificate of origin نیز شناخته میشود، یکی از اسناد کلیدی در تجارت بینالمللی است که توسط اتاق بازرگانی صادر میگردد. این سند مشخص میکند که کالا در کدام کشور تولید شده است و به واردکننده اطمینان میدهد که کشور تولیدکننده از استانداردهای لازم برای تولید کالا برخوردار است.
گواهی مبدا برای فرآیند ترخیص کالا از گمرک ضروری است و تجار موظفاند این سند را به همراه داشته باشند تا در زمان مناسب به مأموران گمرک ارائه دهند. همچنین، برای بسیاری از دولتها، گمرکات و بانکها، اطلاع از کشور تولیدکننده کالا اهمیت ویژهای دارد، چرا که ممکن است برای برخی کشورها تعرفههای ترجیحی تعیین شده باشد. در چنین شرایطی، ارائه گواهی مبدا همراه با دیگر اسناد حمل از جمله الزامات اصلی است. لازم به ذکر است که اتاق بازرگانی مسئولیتی در قبال تعیین نیاز به صدور این گواهی ندارد و تجار باید بر اساس شرایط موجود اقدام به دریافت آن کنند. در ادامه نمونهای از گواهی مبدا آورده شده است.
انواع گواهی مبدا
- ترجیحی : این نوع از گواهی مبدا که با عنوان فرم A نیز شناخته میشود، برای کشورهایی استفاده میشود که جهت حمایت از اقتصاد کشورهای در حال توسعه تخفیفهای تعرفهای ارائه میدهند. در این موارد، گواهی مبدا در واردات و صادرات به عنوان سندی ضروری برای دریافت این مزایا مورد استفاده قرار میگیرد.
- غیرترجیحی : این نوع از Certificate of origin تنها به تعیین کشور تولیدکننده کالا میپردازد و در آن اطلاعات کاملی نظیر مشخصات گیرنده و فرستنده، وزن خالص و ناخالص، نوع بستهبندی و سایر جزئیات درج میشود. این گواهی مبدا برای بسیاری از مراحل تجاری و گمرکی مورد نیاز است.
انواع خاص گواهی مبدا در ایران
در ایران سه نوع گواهی مبدا به کار گرفته میشود که هر یک متناسب با شرایط خاصی صادر میشوند.
گواهی GSP برای صادرات به کشورهایی نظیر قرقیزستان، ترکیه، ژاپن، قزاقستان، کشورهای اقیانوسیه، آمریکایی و برخی کشورهای اروپایی (به جز ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا) صادر میگردد. این نوع گواهی مبدا در واردات و صادرات برای بهرهمندی از مزایای تجاری خاص ارائه میشود.
فرم Certificate of origin یکی دیگر از انواع رایج گواهی مبدا در ایران است که بیشتر برای صادرات کالا به کشورهای آسیایی یا قاره آفریقا مورد استفاده قرار میگیرد و در آن اطلاعات دقیق کالای صادر شده درج میگردد.
فرم CSTP نیز زمانی صادر میشود که کشور مقصد توافقنامهای خاص با ایران برای صادرات برخی کالاها داشته باشد. این نوع گواهی مبدا در مواردی بهکار میرود که قوانین گمرکی یا تجاری ویژهای اعمال شود.
تفاوت صدور گواهی مبدا در واردات و صادرات
گواهی مبدا سندی است که مشخصکننده محل تولید کالا بوده و نقش متفاوتی در واردات و صادرات ایفا میکند. در فرآیند صادرات، این گواهی که اغلب از سوی کشور مبدأ صادر میشود، برای خریدار و مقامات کشور مقصد اهمیت دارد. این سند اصالت کالا را تأیید میکند و امکان بهرهمندی از تخفیفات تعرفهای را فراهم میآورد.
در حوزه واردات کالا ، گواهی مبدا به واردکننده و مقامات گمرکی کمک میکند تا از کشور تولیدکننده اطمینان یابند و تعرفههای مناسب را اعمال کنند. صادرکننده موظف است این گواهی را از اتاق بازرگانی کشور خود دریافت و به خریدار ارائه دهد. واردکننده نیز باید Certificate of origin را هنگام ترخیص کالا به گمرک کشور مقصد ارائه دهد. این سند، به طور کلی، ابزاری کاربردی برای تطبیق با قوانین تجاری میان کشورها است.
مراحل دریافت گواهی مبدا
برای دریافت گواهی مبدا مراحل خاصی باید طی شود. در ابتدا، صادرکننده یا نماینده قانونی وی باید فرم درخواست را تکمیل کرده و به همراه مدارک مورد نیاز شامل شماره کارت بازرگانی، تصویر بارنامه و اصل و کپی پروانه صادراتی به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تحویل دهد. اگر نام صادرکننده در پروانه صادراتی با بارنامه مغایرت داشته باشد، لازم است مدرک مبنی بر انتقال پروانه به شخص دیگر نیز ارائه گردد.
برای کالاهایی که از خارج وارد میشوند، علاوه بر مدارک ذکر شده، ارائه گواهی مبدا اصلی، بارنامه حمل کالا به ایران و پروانه وارداتی الزامی است. کارشناس اتاق بازرگانی پس از دریافت مدارک، آنها را مورد بررسی قرار میدهد. در صورتی که مدارک کامل نباشد، نقصها به صادرکننده اطلاع داده شده و او موظف است مدارک را تکمیل کند. پس از اصلاح، مدارک دوباره بررسی خواهند شد.
پس از تایید تمامی مدارک، هزینه صدور Certificate of origin به صادرکننده اعلام میشود. پس از پرداخت هزینه، صادرکننده رسید پرداخت را به کارشناس تحویل میدهد و پس از انجام مراحل تایید نهایی، گواهی مبدا در واردات و صادرات صادر خواهد شد.
مدارک مورد نیاز جهت صدور گواهی مبدا
برای صدور گواهی مبدا و قانونی بودن آن لازم است مدارک زیر را برای ارائه به همراه داشته باشید:
- تصویر پروانه گمرکی و تصویر بارنامه حمل
- لیست عدلبندی ( پکینگ لیست )
- فیش بانکی پرداخت هزینه
- تصویر کارت بازرگانی یا تاییدیه استعلام اعتبار
- فرم گواهی مبدا تایپشده به زبان انگلیسی
- معرفینامه
ذینفعان صدور گواهی مبدا
ذینفعان صدور گواهی مبدا شامل صادرکننده کالا، صادرکننده سند گواهی مبدا، گمرک کشور مقصد و خریدار کالا در کشور مقصد هستند. صادرکننده کالا مسئول تهیه اسناد مورد نیاز برای دریافت گواهی مبدا است و باید این مدارک را به اتاق بازرگانی یا سازمانهای مرتبط تحویل دهد تا فرآیند صدور گواهی آغاز شود.
گمرک کشور مقصد پس از دریافت مدارک، بررسی میکند که آیا گواهی مبدا با قوانین واردات همخوانی دارد و از صحت اطلاعات موجود در آن اطمینان مییابد. واردکننده نیز باید این گواهی را دریافت و صحت آن را تایید کند تا اطمینان حاصل نماید که کالا با استانداردهای مقررات وارداتی سازگار است.
متولی صدور گواهی مبدا در کشور
در ایران، چندین نهاد مسئول صدور گواهی مبدا در واردات و صادرات هستند.
اولین نهاد اصلی در این زمینه، اتاقهای بازرگانی، صنایع و معادن است که در سرتاسر کشور 34 اتاق فعال دارند. این اتاقها مدارک لازم برای صدور گواهی مبدا را بررسی کرده و اقدام به صدور آن میکنند.
همچنین، سازمان بنادر و کشتیرانی و مناطق ویژه اقتصادی نیز در صدور گواهی مبدا نقش دارند. در ایران، 19 منطقه ویژه اقتصادی وجود دارد که طبق قوانین خاص خود، این گواهی را برای کالاها صادر میکنند.
علاوه بر این، سازمان مناطق آزاد با داشتن 6 منطقه آزاد تجاری در کشور، مسئول صدور گواهی مبدا برای کالاهایی است که از این مناطق به کشورهای دیگر صادر میشوند.
نحوه دریافت حضوری گواهی مبدا
برای دریافت گواهی مبدا در واردات و صادرات، لازم است که به نهادهای مسئول در این زمینه مراجعه کنید. در بیشتر موارد، این مسئولیت در مناطق آزاد بر عهده سازمان منطقه آزاد است، در حالی که برای سایر موارد باید به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن مراجعه کرد تا گواهی مبدا صادر شود.
اگر گواهی مبدا گم شود، باید نامهای برای اعلام مفقود شدن آن تنظیم شده و مراحل صدور گواهی جدید آغاز گردد. این امکان همچنین از طریق سایت Certificate of origin نیز برای شما فراهم خواهد شد.
نحوه دریافت گواهی مبدا از طریق سایت
برای دریافت گواهی مبدا، میتوانید با وارد کردن شماره کارت بازرگانی خود به وب سایت بازرگانی هوشمند به آدرس cscs.chambertrust.ir مراجعه کنید. پس از ورود به سایت و تکمیل اطلاعات مورد نیاز، به صفحه اختصاصی مربوط به گواهی مبدا هدایت میشوید. در این مرحله، شماره اظهارنامه صادراتی و جزئیات آن را وارد کرده و در نهایت، اطلاعات کارت بازرگانی را مشاهده میکنید و تنها باید شماره تلفن همراه خود را وارد کنید.
تاریخچه گواهی مبدا
استفاده از گواهی مبدا به دوران گذشته بازمیگردد که این سند برای کالاهای صادراتی مورد استفاده قرار میگرفت. ◀ از سال ۱۹۲۳ میلادی، با تأسیس کنوانسیون بینالمللی ژنو و ایجاد مقررات جدید برای تسهیل روند گمرکی، صدور این گواهی به یک روند استاندارد تبدیل شد. پس از آن، دولتها سازمانهایی را برای صدور و تأیید این سند در نظر گرفتند که مسئولیت تأسیس، تدوین و اعتبارسنجی آن را در چارچوب قوانین داخلی کشورشان بر عهده دارند.
گواهی مبدا شامل چه مشخصاتی است؟
مشخصات مهم در فاکتور فروش و اسناد حمل
- شماره و تاریخ فاکتور فروش
- وزن خالص و ناخالص
- نوع بسته بندی
- مشخصات کالا مطابق با پروانه گمرکی و بارنامه حمل
- مشخصات وسیله حمل مطابق با بارنامه حمل
- مشخصات کشور سازنده مطابق با مندرجات پروانه گمرکی و یا گواهی مبدا برای صادرات کشور سازنده
- مشخصات گیرنده کالا مطابق با بارنامه حمل
- مشخصات فرستنده یا صادرکننده کالا مطابق بارنامه حمل
تشخیص ضرورت صدور گواهی مبدا
برخلاف تصور رایج، مسئولیت تشخیص لزوم صدور گواهی مبدا برای کالاهای صادراتی بر عهده اتاق بازرگانی نیست. این مسئولیت به واردکننده کالا محول میشود که باید با توجه به نوع کالا و شرایط موجود، تصمیم بگیرد که آیا به این گواهی نیاز دارد یا خیر.
موارد درج شده در گواهی مبدا
اگرچه جزئیات موجود در گواهی مبدا ممکن است برای هر کالا متفاوت باشد، به طور کلی این گواهی شامل موارد زیر است:
مشخصات و اطلاعات مهم گواهی مبدا
- تعداد و نوع بستهبندی، همراه با توضیح ماهیت و مشخصات کالای هر بسته
- شماره تعرفه محصول در کشور صادرکننده
- نام بندر مبدأ و مقصد و نوع حمل (دریایی، زمینی، ریلی یا هوایی)
- اطلاعات کامل واردکننده، شامل نام، آدرس و تلفن
- مهر تایید اتاق بازرگانی صادرکننده
- شماره ردیف کالا
- مشخصه خاص کالا و بستهبندی
- وزن ناخالص کل بار
- اطلاعات کامل صادرکننده، از جمله نام، آدرس و تلفن
- شماره و تاریخ فاکتور صادر شده
- مهر و امضاء اتاق بازرگانی کشور مبدأ
- مهر و امضاء شرکت صادرکننده
اهمیت گواهی مبدا از نظر خریدار
از آنجا که خریدار کالا در مکانهای مختلف جهان قرار دارد، برای اطمینان از کیفیت، مشخصات و کشور مبدأ کالا، نیاز به گواهی مبدا دارد. ✔ این گواهی برای تأیید اصالت و اطلاعات دقیق کالا بسیار اهمیت دارد. برای اینکه این سند از اعتبار لازم برخوردار باشد، باید طبق قوانین و مقررات دقیق صادر و تایید شود تا از دید خریدار بهعنوان یک مدرک معتبر شناخته شود.
اهمیت گواهی مبدا از نظر مقامات کشور مقصد
در برخی موارد، مقامات کشور مقصد برای بررسی کیفیت کالا، اعمال تعرفههای ترجیحی، یا رسیدگی به قراردادهای خاص به گواهی مبدا نیاز دارند. این مقامات ممکن است شامل وزارتخانههای مختلف، بانکها و دیگر سازمانها باشند.
در این شرایط، گمرک یا دیگر نهادهای مربوطه از کشور مبدأ درخواست گواهی مبدا میکنند تا مطمئن شوند که کالا مطابق با استانداردها و مقررات مربوطه وارد کشور مقصد میشود.
فرم های گواهی مبدا در اتاق های بازرگانی و صنایع و معادن
فرم A یا GSP که با استاندارد ICC (اتاق بازرگانی بینالمللی) تطبیق دارد، یکی از مهمترین فرمها برای صدور گواهی مبدا در واردات و صادرات است. این فرم توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران تهیه، تکثیر و در اختیار سایر اتاقها قرار میگیرد تا صادرکنندگان در سراسر کشور بتوانند از آن برای صادرات کالا استفاده کنند.
این فرم به ویژه برای کالاهایی که به کشورهای مختلف صادر میشوند، از جمله کشورهای اروپایی، آمریکایی، استرالیا، ژاپن، ترکیه، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، اوکراین و بلاروس، کاربرد دارد. هر کشور، با توجه به قوانین و مقررات وارداتی خود، نیازمند تایید گواهی مبدا است و برای تطابق با این مقررات، استفاده از فرم A یا GSP الزامی میشود. فرمهای گواهی مبدا با رعایت استانداردهای بینالمللی، به صادرکنندگان این امکان را میدهند که بدون مشکل و به درستی گواهی مبدا دریافت کرده و کالاهای خود را به مقصد مورد نظر ارسال کنند.
بنابراین، صادرکنندگان باید هنگام ارسال کالا به این کشورها، فرمهای گواهی مبدا را از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران دریافت کرده و اطلاعات مورد نیاز را بهطور کامل در آن ثبت کنند تا از تایید گمرکهای بینالمللی و مراجع وارداتی کشور مقصد اطمینان حاصل کنند.
فرم های گواهی مبدا در سازمان بنادر و دریانوردی مناطق ویژه اقتصادی
طبق ماده 6 مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و دریانوردی مسئول صدور گواهی مبدا برای کالاهایی است که از مناطق ویژه اقتصادی خارج میشوند. این سازمان با رعایت دقیق مقررات، این گواهی را برای کالاهایی که از این مناطق به کشورهای دیگر صادر میشوند، صادر میکند.
در این فرآیند، پس از صدور گواهی مبدا توسط سازمان بنادر و دریانوردی، مراجع رسمی داخلی کشور موظف هستند که این گواهی را پذیرفته و مورد تایید قرار دهند. این امر باعث میشود که کالاهایی که از مناطق ویژه اقتصادی خارج میشوند، بهطور رسمی و قانونی شناخته شوند و وارد بازارهای بینالمللی شوند.
با این حال، برای پروژههای خاص مانند پنجره واحد صادرات فرش، گواهی مبدا صادر شده برای کالاهای مناطق آزاد تجاری تحت بررسی قرار نمیگیرد. این مسئله به این معناست که برای کالاهایی که در قالب پروژههای خاص صادر میشوند، فرآیند صدور گواهی مبدا ممکن است متفاوت از روال استاندارد باشد.
بنابراین، صادرکنندگان کالا از مناطق ویژه اقتصادی باید از این قوانین آگاهی داشته باشند و در صورت نیاز به صدور گواهی مبدا برای کالاهای خود، به سازمان بنادر و دریانوردی مراجعه کنند تا مراحل مربوط به تایید و صدور گواهی را طی کنند.
فرم های گواهی مبدا در سازمان مناطق آزاد تجاری صنعتی
طبق تبصره ماده 10 قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی، مدیریت منطقه آزاد بهعنوان مقام مجاز برای صدور گواهی مبدا برای کالاهایی که از این مناطق خارج میشوند، معرفی شده است. این به این معناست که صادرکنندگان کالاهای مناطق آزاد تجاری و صنعتی باید از طریق مدیریت منطقه خود درخواست صدور گواهی مبدا را انجام دهند.
فرمهای گواهی مبدا در این مناطق برای کالاهایی که از مناطق آزاد به کشورهای دیگر صادر میشوند، الزامی است. پس از تکمیل درخواست و بررسی مستندات مورد نیاز، مدیریت منطقه آزاد تاییدیه مربوط به گواهی مبدا را صادر میکند و به درخواستکننده تحویل میدهد. این گواهی به صادرکنندگان کمک میکند تا از لحاظ قانونی و تجاری، فرآیند صادرات خود را بهدرستی طی کنند و با رعایت مقررات بینالمللی وارد بازارهای جهانی شوند.
در واقع، فرمهای گواهی مبدا در سازمانهای مناطق آزاد تجاری و صنعتی، ابزار قانونی و اساسی برای صادرات کالا از این مناطق به سایر کشورها بهشمار میروند. با صدور این گواهی، صادرکنندگان میتوانند از مزایای تجاری مانند کاهش تعرفههای گمرکی در برخی کشورهای مقصد بهرهبرداری کنند.
سؤالات متداول درباره گواهی مبدا
گواهی مبدا سندی است که مبدأ تولید کالا را مشخص میکند و در تجارت بینالمللی برای تعیین تعرفههای گمرکی کاربرد دارد.
کشور مبدأ کالا کشوری است که کالا در آن به طور کامل تولید یا تغییرات اساسی در آن اعمال شده است.
برای خریدار، گواهی مبدا نشاندهنده اصالت کالا و پایه محاسبه تعرفهها و تخفیفات تعرفهای است.
برای مقامات کشور مقصد، گواهی مبدا ابزار تعیین تعرفه گمرکی و اطمینان از رعایت مقررات واردات است.
در ایران، گواهی مبدا توسط اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی صادر میشود.
مدارک مورد نیاز شامل فاکتور فروش، بارنامه، کارت بازرگانی، و اسناد حمل است.
واحد صدور گواهی مبدأ، در موارد نیاز به بررسی تعرفه یا معافیتها، اصل پروانه گمرکی را درخواست میکند.
بله، دارندگان کارت بازرگانی میتوانند از هر اتاق بازرگانی گواهی مبدا دریافت کنند.
مندرجات گواهی مبدا شامل نام صادرکننده و خریدار، کد تعرفه، تاریخ اینویس، مشخصات کالا، وزن و کشور مبدأ است.
گواهی مبدا به دو شکل فرم A برای کشورهای خاص و گواهی عمومی صادر میشود.
برای کشورهایی مانند چین و اتحادیه اروپا میتوان از هر دو فرم گواهی مبدا استفاده کرد.
در این موارد، ارائه مدارک تصحیحکننده یا تاییدیه از صادرکننده اصلی الزامی است.
بله، شرکتهای حمل و نقل میتوانند در صورت ارائه مدارک، گواهی مبدا دریافت کنند.
خیر، گواهی مبدا تنها توسط دارندگان کارت بازرگانی قابل دریافت است.
بله، امضای صادرکننده در گواهی مبدا الزامی است.
افراد مجاز شامل مدیران یا نمایندگان قانونی شرکت صادرکننده هستند.
بله، در صورت مفقودی میتوان با ارائه مدارک مربوطه، المثنی گواهی مبدا دریافت کرد.
برای گواهی اصلاحی، مدارک اولیه، درخواست رسمی اصلاح و گواهی قبلی نیاز است.
بله، ارائه مدارک الزامی است و بدون آنها گواهی مبدا صادر نمیشود.
در این موارد، اقلام در فرم پیوست یا چندین گواهی مبدا ثبت میشوند.
بله، برای کالاهای خارجی نیاز به اسناد ورود به کشور، فاکتور و بارنامه صادراتی است.
گروه بازرگانی عرفان
گروه بازرگانی عرفان، همراهی مطمئن در مسیر پرچالش واردات و تجارت بینالملل. ما باور داریم موفقیت در تجارت یعنی آرامش در هر گام؛ از ثبت سفارش تا ترخیص نهایی. با تکیه بر تجربه، دقت و تخصص، تمامی امور گمرکی، قانونی و اداری شما را با سرعت و اطمینان انجام میدهیم. هر پرونده برای ما تنها یک کار نیست، بلکه مسئولیتی است برای ساختن اعتماد و آیندهای روشنتر. با عرفان، مسیر واردات را ساده، قانونی و بیدغدغه تجربه کنید.
ارائه خدمات تخصصی در زمینه واردات، ترخیص کالا و ثبت سفارش.
📞 09121836978